إِنَّ اللَّـهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا الأحزاب: ٥٦

 إِنَّ اللَّـهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿الأحزاب: ٥٦﴾

زۆربه‌ی خه‌ڵکی ئه‌م ئایه‌ته‌ ده‌که‌ن به‌ به‌ڵگه‌ بۆ ئه‌وه‌ی خودا نوێژ ده‌کات بۆ پەیامبەر‌ ( صلى الله عليه وسلم ) به‌لام زۆر کاتمان ناکوژین بەم باسانە  چونکه‌ شاره‌زای زمانی عربی نین و نازانن ( صلاة ) مانای چییه‌ !؟ بەڵام بەهۆی ئەوەی زۆر خەلک لەم بابەتە دەپرسێت و گومانی هەیە بۆ تیشک دەخینە سەری گەر نا خۆی هی ئەوە نییە هەر باسی کەین وەک گومان،

هەمووکات هەر ووشەیەک مانا بکرێ بە دوو جۆر و رێگا دەکرێ

یەکەم :  شرعا واتا بەپێی مانای ئاینی

دووەم : اصطلاحا واتا بەپێی مانای زانایانی ئەم زانستە

*یەکەم*

ئینجا بابزانین

{لغة}

واتا لەزمانەوی مانی چییە

ووشه‌ی ( صلاة ) واتا دوعا کردن ،

بۆ ڕاڤه‌ کردنی ووشه‌ی ( صلاة ) چەند  نموونه‌ ده‌هێنینه‌وه‌ سەرەتا لە زمانی عەرەبی .

یه‌که‌میان به‌یتی شیعری ( الراعي النمیري ) یه‌ که‌ ساڵی 90 ی هجری له‌ دایك بووه‌ . و داواکارم به‌یتی کۆتایی ئه‌م هۆنراوه‌یه‌مان بۆ ترجمه‌ بکه‌ن بۆ کوردی که‌ ده‌ڵێت( صلی علی عزة الرحمان و ابنتها لیلی و صلی علی جاراتها الاخر) .

ئایا لێره‌دا ئه‌و هۆنراوه‌یه‌ ده‌ڵێت خودا نوێژ له‌سه‌ر لیلا و دراوسێکانی ده‌کات ؟ ‌

(يا أهل ما بال هذا الليل في صفر يزداد طولاً وما يزداد في قصر

في إثر من قطعت عني قرينته يوم الحدالى بأسباب من القدر

كأنما شق قلبي يوم فارقهم قسمين بين أخي نجد ومنحدر

هم الأحبة أبكي اليوم إثرهم قد كنت أطرب إثر الجيرة الشطر

فقلت والحرة الرجلاء دونهم وبطن لجان لما اعتادني ذكري

صلى على عزة الرحمن وابنتها … ليلى وصلى على جاراتها الأخر)

٭دووەم٭

ووشه‌ی ( صلاة ) لە شرعا واتای چییە ؟

معنی الصلاة مانای الصلاة  لە قورئان بەدوو شێواز هاتووە و دوومانی هەیە

*یەکەمیان*

(الصلاة ذات الركوع والسجود وسمّيت بذلك لتضمّنها الدعاء.)

واتا : (ووشەی الصلاة بریتیە لەم کرنۆش بردنە و سوجدە بردنە کەوا شێوازەکەی لەقورئان و حدیس هاتووە وە بەهۆکاری زۆری دوعاکرد لە ناو نوێژ ناونراوە الصلاة)

*مانای دووەم*

والصلاة من الله- تعالى- على عباده معناها: الرحمة بهم، والثناء عليهم، كما أن الصلاة من الملائكة على الناس معناها: الدعاء لهم بالمغفرة والرحمة.

واتا : مانای وشەی الصلاة لەلاین خوداوە بۆ بەندەکانی ئائەوەیە سوز و مهیرەبانی  بەسەر تانەوە و لێخۆشبووی  دادەرێژی وە باسی عبدەکانی دەکا و بەسەریانەوە دەلێ  لەلاین مەلائیکەتەکانی،

{إن الله وملائكته يصلون على النبى} بەڕاستی خوا و فریشتەكانی دروود و صەڵەواتی رحمەت و لێخۆشبوون  لەسەر پێغەمبەر  (صلی الله علیه وسلم)دەدەن،

خودای گەورە دەفەرمووێت لە ئایەتی ۱۰۳ سورەتی التوبە

(وصل عليهم إن صلاتك سكن لهم) و دوعای چاكیان دەرهەق بۆبكە، چونكە دوعا و نزای تۆ ، دڵئارامیی و ئۆقرە بەخشە بۆیان {والله سميع عليم} و خواش زۆر بیسندەیە،

خودای گەورە دەفەرمووێت لە ئایەتی ٤۳ سورەتی الحزاب

{هو الذى يصلى عليكم وملائكته} ئەو خوا میهرەبانەیە بەردەوام صەڵەواتتان لەسەر دەدا

والصلاة من الله- تعالى- على عباده معناها: الرحمة بهم، والثناء عليهم، كما أن الصلاة من الملائكة على الناس معناها: الدعاء لهم بالمغفرة والرحمة.

واتا : مانای وشەی الصلاة لەلاین خوداوە بۆ بەندەکانی ئائەوەیە سوز و مهیرەبانی  بەسرتانەوە و لێخۆشبووی  دادەرێژی وە باسی عبدەکانی دەکا و بەسەریانەوە دەلێ  لەلاین مەلائیکەتەکانی، فریشتەكانیشی داوای لێبوردنتان بۆ ئەكەن {ليخرجكم من الظلمات إلى النور} تا لەتاریكییەكانی شیرك و نەزانی و گومڕایی دەرتان بكات و بەرەو نوورو رووناكی ئیمان بتانبات {وكان بالمؤمنين رحيما} خواش بەردەوام لەگەڵ بڕواداران میهرەبان و دلۆڤانە ،

خودای گەورە دەفەرمووێت لە ئایەتی ۱٥۷ سورەتی البقرە

{أولئك عليهم صلوات من ربهم ورحمة} ئا ئه‌وانه چه‌نده‌ها ستایش و ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی هه‌ر به‌سه‌ر ئه‌واندا ده‌بارێت له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریانه‌وه

{وأولئك هم المهتدون }

و ئه‌وانه ئه‌و كه‌سانه‌ن ڕێبازی هیدایه‌تیان وه‌رگرتووه‌.

وه‌ هه‌روه‌ها ئه‌م حه‌دیسه‌ش صحیحه‌ و خه‌ڵکانێك هاتوون بۆ لای پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم) وه‌ صدقةیان بۆ هێناوه‌ و پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم) گوتویه‌تی   ( اللهم صل علیهم )  ئایا خودا نوێژی له‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکه‌ یان بۆ ئه‌و خه‌ڵکه‌ کردووه‌ ؟

نەخێر بەڵکو مانای ئەوەیە ئەی پەروەردیگارە سۆز و بەزی و رەحمەت و لێخۆشبوونت دابەزێنە و بنێرە بۆ ئەم بەندانت ،

یان پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم) ده‌ڵێت خودایه‌ نوێژ بۆ ابو اوفی بکه‌ ؟ ئه‌مه‌ش ده‌قی حه‌دیسه‌که‌یه‌

ان رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ ، إذا أتاه قومٌ بصدقتِهم ، قال : اللهمَّ ! صلِّ عليهم فأتاه أبي ، أبو أَوْفى بصدقتِه ، فقال : اللهمَّ ! صَلِّ على آلِ أبي أَوْفَى . وفي رواية : ” صلِّ عليهم ”

الراوي: عبدالله بن أبي أوفى المحدث: مسلم – المصدر: صحيح مسلم – الصفحة أو الرقم: 1078

خلاصة حكم المحدث: صحيح

نەخێر بەڵکو مانای ئەوەیە ئەی پەروەردیگارە سۆز و بەزی و رەحمەت و لێخۆشبوونت دابەزێنە و بنێرە بۆ ابو اوفی،

وە ئایە دەزانن بۆچی خودای گەورە گەفەرمووێتە ئیمانداران صلاواة لەسەر پەیامبەرەکەتان بدەن؟

بۆ ئەوەی کەس نەلێ محمد خوداییە بەڵکو محمد بەندەیەکە وەک ئێمە تەنها وحی بۆهاتووە بۆیە ئەویش پێویستی بەمە هەیە کە دوعا و لێخۆشبوونی لەلاین پەروەردیگار کرێ .

که‌واته‌ هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتوون  ( صلاة ) مانای چییه‌ و خودا نوێژ ناکات له‌سه‌ر پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی (صلى الله عليه وسلم)