جیاوازی نێوان گۆشتی به‌راز و گۆشتی مه‌ڕ لە روانگەی گواستنەوەی نەخۆشییە ڤایرۆسییەکانەوە

هه‌موومان ده‌زانین كه‌ خوای گه‌وره‌ له‌شی به‌رازی به‌ شێوه‌یه‌ك درووست كردووه‌ كه‌ هاوشێوه‌ بێت له‌گه‌ڵ هه‌رس كردنی پیسی و پاشه‌ڕۆكان كه‌ ده‌یانخوات بۆ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ڕزگاری ببێت له‌و پاشه‌ڕۆیانه‌ له‌ كێڵگه‌ كشتوكاڵیه‌كان – له‌به‌ر ئه‌م هۆكاره‌ش ده‌بینین كه‌ له‌شی به‌راز جیاوازی گه‌لێكی تێدایه‌ له‌گه‌ڵ شیرده‌ره‌كانی تر به‌تایبه‌تی مه‌ڕ كه‌ جوتیاره‌كان به‌خێوی ده‌كه‌ن و ده‌یانخۆن – ئه‌و جیاوازیانه‌ له‌ له‌شیدا سروشتین له‌له‌شیدا به‌و شێوه‌یه‌ دێته‌ دونیا و به‌و شێوه‌یه‌ش ده‌تۆپێت به‌ده‌ر له‌وه‌ی كه‌ چ شتێك ده‌خوات(واتا هیچ جیاوازیه‌كی تێدانیه‌ ئه‌گه‌ر له‌ شوێنێكی پاك به‌خێوی بكه‌یت و خواردنی پاكی بده‌یتێ) – ئه‌و پرسیاره‌ی ده‌مانه‌وێت پێی ئاشنا ببین ئه‌مه‌یه‌ له‌م زنجیره‌یه‌دا به‌ ویستی خواو ئه‌وه‌یه‌: تا چ ڕاده‌یه‌ك گۆشتی به‌راز به‌ڕاستی(زانستیانه‌)جیاوازه‌ له‌گه‌ڵ گۆشتی مه‌ڕ؟ و تا چ ڕاده‌یه‌ك گۆشته‌كه‌ی زیان به‌خشه‌ به‌ مرۆڤ ؟ له‌گه‌ڵ مان بن…

خودای گەورە دەفەرمووێ

( قُلْ لا أَجِدُ فِي مَا أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّماً عَلَى طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلا أَنْ يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَماً مَسْفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنْزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ ) الأنعام/145

واتا

{قل لا أجد فيما أوحي إلي محرما على طاعم يطعمه}

ئه‌ی محمد (صلى الله عليه وسلم) پییان بڵێ: من نابینم و ده‌ستم ناکه‌وێت له‌وه‌ی که وه‌حی و نیگام بۆ کراوه هیچ خواردنێکی حه‌رامکراو له‌سه‌ر ئه‌و که‌سه‌ی که بیخوات، {إلا أن يكون ميتة أو دما مسفوحا أو لحم خنزير} بێجگە لە مردارەوە بوو یان خوێنێكی ڕژێندراو، یان گۆشتی بەراز {فإنه رجس} كه بێگومانە ئەو (بەراز)ە هەموو گیانی پیس و قیزەونە)،

ئینجا ده‌ست پێده‌كه‌ین به‌ به‌راورد كردنی به‌راز به‌ مه‌ڕ و هه‌ڵی گواستنه‌وه‌ی ڤایرۆسه‌كانی هه‌وكردنی ریخۆڵه‌ – توێژینه‌وه‌یه‌ك كه‌ زانای كه‌نه‌دی ئه‌نجامی داوە هه‌ستاوە به‌ بڵاوكردنه‌وه‌ی توێژینه‌وه‌كه‌ له‌ گۆڤاری ژماره‌ 6 له‌سه‌ر ئاستی جیهانی له‌ بواری درم ناسی نێوان تێكڕاكانی بڵابونه‌وه‌ی ڤایرۆسه‌كانی هه‌وكردنی ریخۆڵه‌ Noroviruses له‌ به‌راز و مه‌ڕ

ناونیشان : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2828081/

ڤایرۆسه‌كانی هه‌وكردنی رێخۆڵه‌ ده‌بنه‌ هۆی هه‌وكردن له‌ نیشانه‌كانی ڕشانه‌وه‌ و ئازار ناو سك و لاوازی جه‌سته‌ به‌گشتی – زۆرێك له‌ نه‌خۆشه‌كان كه‌ڵه‌كه‌ ده‌بن له‌ نه‌خۆشخانه‌كان هه‌تا چاره‌سه‌ریان بۆ ده‌كرێت – ڕه‌نگه‌ ببێته‌ هۆی مردنی له‌به‌ر ئه‌وه‌ی تووشی منداڵان ده‌بێت هه‌روه‌ها ئه‌وان تووشی ده‌بن.

سه‌رچاوه‌: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3739528/

ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ی ئاماژه‌مان پێدا له‌و لینكه‌ی یه‌كه‌مدا ئه‌مه‌ پوخته‌كه‌یه‌تی:

یه‌كه‌م:

ڤایرۆسه‌كانی هه‌وكردنی ڕێخۆڵه‌ له‌ به‌راز دا نزیكه‌ له‌ ئه‌وانه‌ی تر كه‌ تووشی مرۆڤ ده‌بن – ئه‌مه‌ وای كرد به‌راز بكات به‌ هۆكارێك بۆ توشبونی مرۆڤ به‌و ڤایرۆسه‌.

سه‌رچاوه‌: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16485473/

دووه‌م:

ڤایرۆسه‌كانی هه‌وكردنی ریخۆڵه‌ له‌ مه‌ڕدا كه‌مترین هاوشێوه‌ی ئه‌وانه‌ن كه‌ تووشی مرۆڤ ده‌بن – بۆیه‌ هه‌لی تووش بوون مرۆڤ به‌ نه‌خۆشی له‌ گۆشتی مه‌ڕ كه‌متره‌.

سه‌رچاوه‌ : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12552024/

سێیه‌م:

له‌كاتی ئه‌نجامدانی توێژینه‌وه‌ له‌سه‌ر پیسایی به‌راز و مانگا له‌ كێڵگه‌كان له‌ كه‌نه‌دا: بۆیان ده‌ركه‌وت كه‌ (25%)به‌رازه‌كان ئه‌و ڤایرۆسانه‌یان تێدایه‌ كه‌ تووشی مرۆڤ ده‌بن – له‌ كاتێدا له‌ مه‌ڕدا ته‌نها(1.6%)ئه‌و ڤایرۆسانه‌ هه‌بوون!!

چواره‌م: بۆیه‌ توێژه‌ران پێیان وایه‌ كه‌ به‌راز هۆكاری سه‌ره‌كیه‌ له‌ گواستنه‌وه‌ی فایرۆسه‌كان بۆ مرۆڤ له‌ ڕێگه‌ی خواردنی گۆشتیانه‌وه‌ یان مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیان یان له‌گه‌ڵ ئه‌و ژینگه‌یه‌ی كه‌ ڕه‌نگه‌ به‌راز پیسی بكات.